॥ अमृतबोध ॥ २९ डिसेंबर २०१६ ॥ हरिपाठ मंजिरी - १३ ॥

भगवान श्री माउलींच्या हरिपाठाच्या पहिल्या अभंगावरील प.पू.श्री. मामासाहेब देशपांडे महाराजांचे रहस्योद्घाटक असे अप्रतिम विवरण आपण पाहात आहोत. इंद्रियदेवता प्राणांच्या घरी जाण्याची प्रक्रिया पू.मामा सविस्तर सांगत आहेत.
कळसूत्री बाहुलीला काळ्या दो-याचे एक टोक बांधून दुसरे टोक कळसूत्री चालक आपल्या हातात ठेवतो; त्याप्रमाणे प्राणांच्या एका टोकास इंद्रियांच्या देवता कायमच बांधलेल्या असतात. जेव्हा हे प्राण आवरले जाऊन हृदयात प्रविष्ट होतात, तेव्हा त्यांच्यासोबत देवताही तेथेच येतात. त्यावेळी द्वारे म्हणजे इंद्रिये मोकळी होतात.
जीवाला दशमद्वारात जाण्यासाठी शरीरातील इंद्रियांच्या नऊ चौक्या पार कराव्या लागतात. प्रत्येक चौकीवर त्याच्या मालकाचा म्हणजेच देवतेचा पहारा असतो. प्राणांबरोबर जेव्हा हे इंद्रियांचे राणेही हृदयात जातात, तेव्हा सर्व चौक्या मोकळ्या होतात व तेथून ये-जा करण्यास कसलाच मज्जाव राहात नाही. मग जीवास दशमद्वार मोकळे होते.
प्राणांवरच शरीराचा सर्व कारभार अवलंबून असतो. प्राण चालला तर मन चालते, मनाबरोबर इंद्रियदेवता व इंद्रियेही चालतात. जेव्हा प्राण स्थिर होतात, तेव्हा बाकीचेही सर्व स्थिर होते. यालाच 'केवलकुंभक' म्हणतात. हा दशमद्वारापाशीच घडून येत असतो. म्हणूनच पू.मामा सांगतात, " इंद्रियांचे राणे पंचप्राणांच्या योगाने हृदयात प्रविष्ट झाले की केवलता प्राप्त होते. जेवढी केवलता वाढते, तेवढी मुक्ती पदरात पडते. " हा केवलकुंभक आपण 'करायची' गोष्टच नाही, हा श्रीगुरुकृपेने आपोअाप होत असतो.
हरिपाठाच्या पहिल्याच अभंगातून सद्गुरु श्री माउली एवढा प्रचंड गूढार्थ सूत्ररूपाने सांगतात. पू.मामांचे आपल्यावरील हे मोठेच उपकार आहेत की, त्यांनी तो गहन अर्थ आपल्याला सोपा करून समजावून सांगितला. अन्यथा तो अर्थ कधीच आपल्या लक्षात आला नसता.
गेले तेरा दिवस आपण या पहिल्या अभंगाचाच विचार करतो आहोत. उद्याही त्यातीलच अजून काही संदर्भ आपण पाहूया.
(कृपया ही इमेज आपल्या फेसबुक वॉलवर तसेच व्हॉट्सप ग्रूप्सवर आवर्जून शेयर करावी ही विनंती. अशा पोस्ट्स नियमित वाचण्यासाठी कृपया हे पेज लाईक करावे.
https://m.facebook.com/sadgurubodh/
http://sadgurubodh.blogspot.in )