॥ अमृतबोध ॥ ६ जानेवारी २०१७ ॥ हरिपाठ मंजिरी - २१ ॥

सद्गुरु श्री ज्ञानराज माउलींचे 'सांगणे' अभ्यासणे, हा अतीव आनंददायी व हृद्य उपक्रम असतो. त्याची गोडीच विलक्षण अाहे.
'मंथुनी नवनीता तैसे घे अनंता ।' याचा अर्थ आपण पाहात आहोत. हे नीट समजावे म्हणून, पू.मामासाहेब देशपांडे महाराजांनी सांगितलेली, दुधाचे विरजण लावण्यापासून ते लोणी काढण्यापर्यंतची प्रक्रिया समजून घेऊया. ही प्रक्रिया नीट समजली की मगच माउलींना यातून काय गूढ सांगायचे आहे, ते आपल्याला व्यवस्थित कळेल.
पूर्वी घरोघरी दही घुसळून लोणी काढले जाई. त्यासाठी स्वयंपाकघरात एक घुसळखांब देखील असायचा, आता तो जुन्या वस्तूंच्या प्रदर्शनातच जाऊन पाहावा लागेल.
श्री माउली म्हणतात की, गायीच्या कासेत दूध असले तरी 'सांजवणीची हातोटी' म्हणजे दूध काढण्याची कलाच माहीत नसेल, तर गाय असूनही उपवासच घडायचा. बरे, काढलेले दूध निगुतीने तापवून मग कोमट करायला हवे. नंतर त्यात पूर्ण मिसळून आम्ल पदार्थ ( दह्याचे मुरवण) घालायला हवे. त्यानंतर ते कपाटात एका बाजूला ठेवावे लागते. त्याच्या मुदतीपर्यंत ते हालवता कामा नये की त्यात चमचा ढवळता कामा नये. म्हणजे मग त्याचे छान दही लागते.
हे दही एका डे-यात घेतात. तो डेरा घुसळखांब्यापाशी ठेवतात. त्यात रवी घालून, रवी व घुसळखांब यांना वर खाली दोरी बांधतात व त्या दोरीची दोन्ही टोके हातात धरून, प्रथम उजवा व नंतर डावा असे घुसळतात. लोणी यायची वेळ झाली म्हणजे, हवामानानुसार उन्हाळ्यात गार पाणी व हिवाळ्यात गरम पाणी घालून, ताकापासून लोणी अलगद बाजूला सारून एकत्र गोळा तयार करून पुन्हा ताकातच ठेवतात. एकदा त्या ताकापासून लोणी वेगळे झाले, की ते पुन्हा त्यातच ठेवले तरी मिसळून जात नाही.
लोणी मिळवण्यासाठी ही जशी प्रक्रिया केली, तशीच प्रक्रिया करून अनंत घ्यावा, असे हरिपाठाच्या या द्वितीय अभंगाच्या दुस-या चरणात सद्गुरु श्री माउली आपल्याला सांगतात. म्हणजे नेमके काय करायचे? हे उद्या पाहू.
(कृपया ही इमेज आपल्या फेसबुक वॉलवर तसेच व्हॉट्सप ग्रूप्सवर आवर्जून शेयर करावी ही विनंती. अशा पोस्ट्स नियमित वाचण्यासाठी कृपया हे पेज लाईक करावे.
https://m.facebook.com/sadgurubodh/
http://sadgurubodh.blogspot.in )